جوان آنلاین: تا همین دیروز اختلافنظر درباره توقف جنگ اوکراین و نحوه مصالحه با روسیه، شکافی آشکار میان اروپا و امریکاییها بود، اما اکنون این اختلافات به درون کاخ سفید رسیده است. گزارشها حاکی از آن است که چهرههایی مانند ویتکاف و روبیو دیدگاههای متفاوتی درباره شیوه مذاکره با مسکو و میزان اعتماد به وعدههای روسیه دارند. این دوگانگی در بالاترین سطوح تصمیمگیری امریکا نشان میدهد که مسیر حلوفصل بحران اوکراین پیچیدهتر از آن است که به سرعت به صلح منجر شود و حتی میتواند مذاکرات را وارد دور باطل فرسایشی کند.
در شرایطی که مقامهای بلندپایه امریکا از نزدیک بودن توافق صلح میان روسیه و اوکراین سخن میگفتند، اکنون نشانهها از بروز شکاف عمیق در داخل ساختار تصمیمگیری واشینگتن حکایت دارد؛ شکافی که حتی در صورت تمایل فوری کییف و مسکو به مذاکره، میتواند به مانعی جدی از سوی دولت امریکا تبدیل شود. ناکامی چندین دور گفتوگوی مقامات امریکایی با طرفهای روسی و اوکراینی نیز این برداشت را تقویت کرده که واشینگتن فاقد راهبردی روشن و تیمی هماهنگ برای پیشبرد مؤثر روند مذاکرات صلح است.
«جروزالمپست» روز سهشنبه از اختلاف بین مارکو روبیو وزیر خارجه امریکا و استیو ویتکاف فرستاده ویژه کاخ سفید درباره راهبرد حل مسالمتآمیز جنگ اوکراین خبر داد. بر اساس گزارش این رسانه عبری، علت اصلی تنش بین روبیو و ویتکاف، اختلاف در شیوه مذاکره و میزان اعتماد به وعدههای روسیه است. جروزالمپست نوشت: در مذاکرات صلح نوامبر در ژنو، در شرایطی که قرار بود روبیو و ویتکاف با مقامات اوکراینی دیدار کنند ویتکاف زودتر به محل مذاکرات رفت و مثل کسی رفتار کرد که نمیخواهد در حضور روبیو مذاکره کند. این رسانه صهیونیستی، طرح پیشنهادی مطرح شده از سوی ویتکاف را به نفع روسیه ارزیابی کرد و نوشت: ویتکاف، کییف را ملزم به دادن امتیاز کرد، اما روبیو خواستار فشار اقتصادی و نظامی بر کرملین، برای وادار کردن آن به امتیازدهی شد. جروزالمپست به نقل از الکساندر ورشبو سفیر سابق امریکا در پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، اختلافات بین روبیو و ویتکاف را مشکلساز دانست و نوشت: «نبود هماهنگی در راهبرد تیم مذاکرات امریکا میتواند روند مذاکرات صلح اوکراین را مختل کند.»
به گزارش شبکه ان. بی. سی نیوز، مورد ژنو تنها موردی نبوده که در جریان آن ویتکاف برای در حاشیه قرار دادن روبیو تلاش کرده است. روبیو در ماه آوریل برای سفر به پاریس با هدف شرکت در مذاکرات مربوط به اوکراین برنامه داشت، در حالی که نهایتاً تیم او متوجه شد ویتکاف یک نشست رودررو را با «امانوئل ماکرون»، رئیسجمهور فرانسه بدون دعوت از وزیر خارجه امریکا ترتیب داده است. این تجربه در نهایت به تحقیر روبیو منجر شد که وقتی از وزارت خارجه فرانسه برای پیوستن به این نشست درخواست کرد در پاسخ شنید که این تصمیم الزاماً باید موافقت ویتکاف را داشته باشد.
این اختلافات درونساختاری در امریکا در شرایطی آشکار شده است که دونالد ترامپ، رئیسجمهور این کشور، پیشتر اروپاییها را بهدلیل نپذیرفتن طرح صلح پیشنهادیاش بهشدت مورد انتقاد قرار داده و آنها را فاقد اراده جدی برای پایان دادن به جنگ اوکراین دانسته بود. با این حال، شواهد نشان میدهد که مقامهای ارشد واشینگتن هنوز به جمعبندی مشخصی درباره امکان موفقیت یا شکست طرح صلح ترامپ نرسیدهاند؛ تردیدی که جیدی ونس، معاون رئیسجمهور، نیز بهصراحت آن را تأیید کرده است. به گزارش پولیتیکو، معاون ترامپ در تازهترین اظهارات خود چشمانداز تیرهای از واقعیت جنگ روسیه و اوکراین ترسیم کرد و گفت: «ما به تلاش برای مذاکره ادامه خواهیم داد. فکر میکنم پیشرفتهایی داشتهایم، اما در حال حاضر نمیتوانم با اطمینان بگویم که به یک راهحل صلحآمیز دست خواهیم یافت.»
اختلافات در میان مقامات ارشد واشینگتن همزمان با شکافهای عمیق یوروآتلانتیکی به روشنی نشان میدهد که دستیابی به صلح در اوکراین دستکم در میانمدت بیش از آنکه یک گزینه عملی باشد به رؤیایی دور از دسترس شباهت دارد. نبود اجماع در داخل امریکا و ناهماهنگی میان متحدان غربی روند تصمیمگیری درباره توقف جنگ را با ابهام و تعلل مواجه کرده است.
تشدید درگیریهای میدانی
ابهام در روند مذاکرات صلح باعث شده پیامدهای آن در صحنه میدانی آشکار شود، بهگونهای که مسکو و کییف، با توجه به امید اندک به مسیر دیپلماسی تلاش میکنند از طریق تثبیت یا برهمزدن موازنه در میدان نبرد، نتیجه جنگ را به سود خود تغییر دهند و به همین منظور دامنه حملات متقابل میان روسیه و اوکراین در روزهای اخیر افزایش یافته است. اوکراین روز سهشنبه اعلام کرد که روسیه در یک حملهگسترده شبانه با بیش از ۶۰۰ پهپاد و ۳۰ موشک، زیرساختهای انرژی را هدف قرار داده است. بر اثر این حملات، انفجارهای متعددی در شهرهای مختلف گزارش شده است و شرکت ملی انرژی اوکراین میگوید که با وجود سرمای زیر صفر مجبور شده است که برق را در چند منطقه قطع کند. ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین با انتشار پیامی در شبکههای اجتماعی گفت که هشدار حمله هوایی در بیشتر مناطق اوکراین همچنان برقرار است. او گفت که این حملات اولویتهای روسیه را نشان میدهد و از متحدان خواست فشار بیشتری بر مسکو وارد کنند. تشدید درگیریها آنهم در سرمای زمستان چشمانداز مذاکرات را بیش از پیش تیره میکند و با این روند شاید جنگ به پنجمین سال خود وارد شود، زیرا غربیها هنوز اراده جدی برای توقف درگیریها ندارند و حتی برخی رهبران اروپایی در مسیر موازی قدم برداشته و خود را برای رویارویی مستقیم با روسیه در آینده آماده میکنند.
